Interview Monique deel 3

Interview Monique Meulemans, deel 3

In juli 2022 interviewden we Monique Meulemans, schrijfster van het boek ‘Emotioneel gevangen’. Vandaag het derde en laatste deel: Wat moet en kan er verbeteren om mannen beter te beschermen tegen de gevolgen van een valse aangifte van een zedendelict? En wat voor ondersteuning is nodig?

Uw boek gaat over ouderverstoting. Er zijn veel vormen van valse beschuldigingen van een zedendelict. Dat heeft niet altijd met ouderverstoting te maken. Maar daar gaat uw boek over, dus daarom deze vraag. Van die zaken zegt u ‘het doel van de valse beschuldiging kan zijn ‘het losweken van het kind van de vader’.

Dat IS het doel! Dat is het doel. Het doel is het ondermijnen van het ouderschap van de vader. En daar wordt geen middel voor geschuwd. Er wordt niet altijd aangifte gedaan, maar bijvoorbeeld wel een melding bij Veilig Thuis. Van kindermishandeling of misbruik. Dat is een vast onderdeel van ouderverstoting.

Is het niet naleven van een omgangsregeling strafbaar? Staat daar een straf op?

Ja, eh… ja, dat is strafbaar, maar dat wordt in Nederland heel erg slecht gehandhaafd. Je kunt dan tot in den treure weer naar de rechter gaan en vervolgens houdt die ouder zich er weer niet aan.

U beschrijft ook een onderzoek van het programma Reporter. Waar gezegd wordt dat de politie druk uitoefent op de verstoten ouders, de mannen, om geen aangifte te doen van het onttrekken van het kind aan het ouderlijk gezag. En dat als de man dat toch doet, het Openbaar Ministerie die aangifte standaard seponeert. Hoe kan dat? Zijn ze niet geïnteresseerd in de waarheid?

Dat zou je eigenlijk aan hen moeten vragen. Ik verbaas me daar ook over. Het is de wet. Het is ongeveer het enige handvat wat de verstoten ouder heeft om toch hun kinderen te zien en dat wordt gedwarsboomd door Justitie, die ze eigenlijk juist zou moeten bijstaan. In mijn ogen.

Dus, er is geen balans?

Nee.

Is er ook wetenschappelijk onderzoek in Nederland waar onderzoek naar valse aangiftes wordt gedaan?

Dat durf ik zo niet te zeggen. Ik weet wel dat er een promotieonderzoek is gedaan naar verkrachting. Van Andre de Zutter. Dat is een Belgische rechtspsycholoog.

Die werkt nu aan de Universiteit van Amsterdam heb ik begrepen.

Klopt. Destijds heeft hij dat onderzoek gedaan aan de Universiteit van Maastricht. Hij heeft de zaak van Frans ook onderzocht. Hij heeft de aangifte van zijn ex- onderzocht. Destijds viel hij onder het team van Peter van Koppen. De bekende rechtspsycholoog. Zij hebben een jaar onderzoek gedaan naar alle dossiers en alle stukken onderzocht. En zij kwamen tot de conclusie dat de aangiften van de ex van Frans voor 100 % vals waren.

Die zaak van Frans heeft toen mede door de publiciteit ook nog tot debatten in de Tweede Kamer geleid. Met toenmalig minister van Justitie Opstelten. Je zou ergens verwachten: als er veel politieke druk ontstaat, dan moet dat ook aanleiding zijn voor politieke verandering.

Ja, dat zou je denken…

Maar?

Er gebeurde niks. Frans heeft wel excuses gehad van de minister. Het liep toen ook nog steeds dat er geen schadevergoeding was. En hij had geen excuses gehad, dat deed de minister toen. Het was zelfs zo dat de minister toen opdracht heeft gegeven het ‘heel snel’ af te handelen. Dat heeft uiteindelijk nóg vijf jaar geduurd.

Nog vijf jaar?

Nog vijf jaar, ja. Ze trokken zich nergens iets van aan. Opdracht van de minister. Dat wordt gewoon genegeerd.

Dat werd gewoon door het Openbaar ministerie getraineerd?

Ja. Ja.

We leven nu in 2022, alweer 5 jaar nadat ook #Metoo begonnen is. Ik verwacht eigenlijk zelf dat van de zaken die nu publiek zijn geworden een deel waar kan zijn, maar ook een deel niet. Dus met andere woorden: dat met alle publieke druk ook de kansen op valse aangiftes toeneemt. Hoe kijkt u daarnaar?

Ik zie dat ook zo. Kijk, aan de ene kant is het goed dat er aandacht voor is. Maar wat ik ook zie: er zijn altijd weer mensen die daar misbruik van maken. Er wordt zo toch ook een beetje de deur opengezet voor valse aangiftes. Ik kan het niet anders zeggen.

Voor alle duidelijkheid: echte zedenzaken zijn verschrikkelijke situaties. Dus daar wil ik niks aan afdoen. Echter, Platform Potifar zet zich in voor situaties waar mannen vals beschuldigd worden. Zelf vind ik het niet rechtvaardig dat als het ware maar wordt toegelaten dat mannen vals beschuldigd worden met als argument dat er juist veel vrouwen wel verkracht worden. Alsof zij gestraft moeten worden voor de misdaden van iemand anders. Zo voelt dat.

Ik ben het alleen maar met je eens. Ik kan het alleen maar met je eens zijn, als vrouw zelfs.

In uw boek beschrijft u niet slechts dat de man te maken krijgt met de valse beschuldiging van de vrouw, maar ook vastloopt door al die hulpverlenende instanties. Als ik het type fouten lees wat u beschrijft… Het zal vast ook in heel veel situaties goed gaan, maar het lijkt er meer op alsof ze gemaakt zijn door ‘welwillende vrijwilligers’ dan dat het echt professionals zijn. Waarom komt die professionalisering van die beroepsgroepen niet van de grond?

Ik denk toch steeds weer, daar kom ik steeds weer op terug: onvoldoende kennis. Dit soort complexe scheidingen komen nog altijd bij Jeugdzorg terecht. Ik ben persoonlijk van mening en velen met mij, dat het daar niet thuishoort. Jeugdzorg heeft als taak de zorg voor kinderen, dit gaat over volwassenen. De kinderen hebben er wel last van, maar uiteindelijk moet het opgelost worden bij de volwassenen. Bij beide ex-partners in dit geval.

Dat hoort niet thuis bij Jeugdzorg. Daar komt bij, ze zijn daartoe niet gekwalificeerd, ze zijn er niet voor opgeleid en hebben veel te weinig kennis over deze problematiek. Laat staan dat ze het op kunnen lossen. We zien ook een toename van dit soort zaken.

Wat hoort u van vaders. Wat is hun grootste wens?

Hun grootste wens is in de eerste plaats om weer contact te hebben met hun kinderen. En dat ze gehoord en gezien worden. Dat gebeurt niet. Alle aandacht gaat naar de moeders die de valse beschuldiging hebben geuit. En de kinderen weghouden bij die vaders. Deze vaders lopen bij alle instanties tegen muren aan. Ze worden niet gehoord, niet geloofd, niet gezien.

Een van de doelen van het strafrecht is het stellen van een norm. Denkt u dat er minder vaders onterecht beschuldigd zouden worden als die vrouwen weten ‘als niet waar is wat ik beweer, dan loop ik het risico om gestraft te worden’?

Zeker weten. Zeker weten. Dat hebben wij ook vaak opgevoerd toen die aangifte van valse aangifte van Frans tot niks leidde, laat staan… het Openbaar Ministerie heeft die zaak helemaal niet onderzocht. Laat staan dat het vervolgd werd. Daar geef je natuurlijk een heel verkeerd signaal mee af. Als je het dan hebt over #MeToo, dan zet je toch de deuren open voor ‘ik wil wraak nemen op mijn ex-’? Ik ga gewoon een valse beschuldiging uiten, ik bedoel, hoe moeilijk kan het zijn?

Ok, maar als u nu met dit verhaal naar de politie gaat, dan zal die als eerste zeggen: “Ja, maar daar besteden wij wel aandacht aan, want in het informatief gesprek wijzen wij degene die aangifte doet erop dat het doen van een valse aangifte strafbaar is.” Is dat een goede plek om dat te ondervangen?

Ja, dat wordt natuurlijk prachtig verteld. Wat misschien wel een goed voorbeeld is: de zedenrechercheurs die destijds bij de zaak van Frans betrokken waren zijn destijds ook klachten tegen ingediend. Er is ook aangifte tegen hen gedaan. Die zijn ook gehoord door de rechter-commissaris, daar hebben we ook allemaal stukken van. Wat die zeggen is ‘wij zijn zo ervaren, en we zijn gecertificeerd en we zijn goed opgeleid. Wij kunnen bij wijze van spreken al aan jouw oogopslag zien of die aangiftes vals zijn.”

Maar zo werkt dat niet. Je kunt dat niet aan iemand zien, je kunt dat alleen maar vaststellen door het doen van onderzoek. En dat gebeurt vaak niet. Ze handelen dat vaak af op basis van hun zogenaamde ervaring en onderbuikgevoel.

Gaan ze naar een plaats delict om de situatie ter plekke te bekijken?

Volgens mij niet. Ik weet natuurlijk niet precies wat ze wel en niet doen. Ik heb die aangiftes gelezen en de verhoren bij de rechter-commissaris en wat er dan gezegd wordt. Dan denk je wel ‘als dit het niveau van de gecertificeerde zedenrechercheurs is, dan maak ik me daar wel ernstig zorgen over. De goede niet te na natuurlijk he? Die zijn er natuurlijk ook. Maar het gaat toch te vaak mis.

U hebt dit boek ook met een doel geschreven. Wat is voor u het belangrijkste verschil nu dit boek uit is? Wat voor reacties krijgt u?

Ik krijg er sowieso goede reacties op, zowel van ouders die dit overkomt als van professionals. Het doel wat ik had, ook door alle reacties die ik kreeg van onze website die een jaar of acht, negen in de lucht is geweest. Gaandeweg kreeg ik door dat er ontzettend veel onwetendheid is over deze problematiek. Ik heb best een breed netwerk opgebouwd, ook veel met vaders, die door het verhaal van Frans ons gingen volgen. Kijk als dit je overkomt, even een stapje terug, dat herinner ik me nog ontzettend goed, dan denk je dat je een ‘pechgeval’ bent.

Dat je de enige bent?

Ja, dat je ongelooflijk pech hebt met een valse ex- en wij kwamen er gewoon achter dit gewoon een maatschappelijk probleem is. Een heel groot probleem. En dat professionals hier te weinig van weten. Dat allemaal bij elkaar heeft mij uiteindelijk tot dit boek gebracht.

Dan nog een paar laatste vragen: voor vrouwen die slachtoffer zijn van een zedendelict is een heel ecosysteem: de politie luistert bereidwillig naar je, je kan naar Slachtofferhulp, naar het Centrum voor Seksueel Geweld. Waar kunnen mannen terecht die vals beschuldigd zijn?

Ik zeg dit even voorzichtig, kunnen die terecht bij het Centrum voor Seksueel Geweld?

Nee. Recent heb ik contact gehad met de oprichtster Iva Bicanic, en die zei ‘daar zijn wij niet voor, dat past niet bij onze doelstellingen’. Ze kon zich wel een voorstelling maken.

Nou, dan vrees ik dat die mannen nergens terecht kunnen, tenminste, ik weet dat niet. Wat ik wel hoopvol vind, als ik het nog even over mijn boek heb. Dat wordt ook best veel gelezen door advocaten, huisartsen, en andere professionals. Ik heb van meerdere terug gehoord dat ze het niet in de kast zetten, maar op hun bureau hebben liggen omdat ze het dagelijks gebruiken. Dat mijn boek wel wordt gezien als HET boek over ouderverstoting in Nederland. Daar ben ik best een beetje trots op.

©Egbert Born, Amsterdam

Dit is het derde deel van drie delen van ons interview met Monique Meulemans. Het werd op 9 september 2022 gepubliceerd op de website. Deel 2 en deel 3 zijn gepubliceerd op 5 en 7 september 2022.